Орталық Азия тауларындағы қазіргі климаттық жағдайлардың мұздану жағдайына, мұздық ағынына және мұздық көлдердің жарылуына әсері
Article Sidebar
Main Article Content
Аңдатпа
XX ғасырдың екінші жартысы мен XXI ғасырдың бірінші онжылдығындағы Орталық
Азияның климаттық жағдайлары Орталық Азия тау жүйесінің батыс шетіндегі көлденең және тік температура градиенттерінің өзгеруімен сипатталады. Жазғы ауа температурасының жоғарылауы тау мұздықтары-
ның азаюына әкелді. Соңғы 45 жыл ішінде Гиссар-Алайдың жекелеген су жинау алаптарындағы мұздықтар
шамамен 16%-н, ал Піскем өзенінің алабындағы мұздықтар 27%-н жоғалтты. Мұздықтың азаюы өзен
режимдеріне, ең алдымен, ағынның жылдық таралуына ықпал етеді. Жауын-шашын аз болған жылдары
мұздық ағынының үлесі 25%-дан асады, ал жауын-шашын көп болған жылдары ол айтарлықтай төмендейді.
Мұздықтың жойылуының жағымсыз әсерлерінің бірі – перигляциялық аймақта көлдердің пайда болуы.
Мұздық көлдердің жағдайына бақылау жүргізу қажет, себебі олар сел ағындарының қаупін тудыруы мүмкін.