Орталық азия аймақының гидроэкологиялық жағдайының қалыптасуындағы су қоймаларының рөлі

Article Sidebar

PDF (Русский)
##semicolon## Nov 8, 2023
##semicolon## https://doi.org/10.55764/2957-9856/2023-3-23-31.15

Main Article Content

Nomvar Kurbonov
Институт водных проблем, гидроэнергетики и экологии Национальной академии наук Таджикистана

Аңдатпа

Дүние жүзіндегі 260-тан астам өзеннің алаптары екі немесе одан да көп елдер арасында бөлінгені. Халықтың 40%-ға жуығы осы өзен алаптарында тұрады. Олар жер бетінің жартысына жуығын алып жатыр және жер шарындағы тұщы судың шамамен 60% құрайды. Сондықтан қазіргі заманда трансшекаралық өзен алаптары елдері арасында достық қарым-қатынас орнату, трансшекаралық су ресурстарын тиімді пайдалану, елдер арасында суды дұрыс бөлу, елдер арасындағы қайшылықтарды шешу маңызды аймақтық және халықаралық мәселелердің бірі болып табылады. Арал теңізі бассейнінде аймақтың барлық елдері пайдаланатын екі ірі трансшекаралық өзен бар. Сондықтан бұл мақалада су қоймаларының су ресурстарын реттеудегі рөлі және оларды климаттың өзгеруі процесінде тиімді пайдалану қарастырылады. Атап айтқанда, бұл мақалада Тәжік теңізі су қоймасының өзен ағынын реттеудегі рөлі, өзен суындағы ластаушы заттардың шөгіндісі және тұздылық дәрежесінің төмендеуі, сондай-ақ іргелес аумақтардың климатының қалыптасуына әсері және оны пайдаланудағы әсері талданады.

Article Details

Журналдың саны
№ 3 (2023): География және су ресурстары
Бөлім
Гидрология және су шаруашылығы
##submission.authorBiography##

##submission.authorWithAffiliation##

Т.ғ.к., директордың ғылым және білім жөніндегі орынбасары

(Тәжікстан Ұлттық Ғылым академиясының су проблемалары,

гидроэнергетика және экология институты,

Душанбе, Тәжікстан Республикасы)

nomvarjon_90@mail.ru

##submission.citations##

Исполнительный комитет Международного фонда спасения Арала // https://ecifas-tj.org/

Научно-информационный центр МКВК // http://cawater-info.net/expert-platform/database.htm

Ибатуллин С.Р., Ясинский В.А., Мироненков А.П. Влияние изменения климата на водные ресурсы в Центральной Азии: Отраслевой обзор. – Алматы, 2009. – 44 с.

Гарелина С.А., Давлатшоев С.К., Латышенко К.П., Обиджони Ш.К., Курбонов Н.Б. Повышение безопасности

гидротехнических сооружений. Часть 2. На примере водохранилища Нурекской ГЭС на реке Вахш. – Химки: АГЗ МЧС

России, 2021. – 192 с.

Наврузов С.Т. Управление водными ресурсами трансграничных рек (на примере Центральной Азии): Автореф.

дис. … д. тех. н. – Москва, 2008. – 35 с.

Петров Г.Н. Комплекс прикладных методов и моделей для совершенствования использования водно-энергетических ресурсов трансграничных рек Центральной Азии: Автореф. дис. … д. тех. н. – Москва, 2012. – 30 с.

Абдушукуров Д.А., Азимов Ш.Ш., Джураев А.А., Петухов В.Н. Состояние Кайраккумского водохранилища //

Вестник Таджикского национального университета. Серия естественных наук. – 2016. – Т. 1, № 192. – С. 218-223.

Abdushukurov D.A., Passell H.D., Vandergraaf T.T. Geochemistry of the Kayrakum reservoir on Central Asia’s Syr

Darya. – FRG: Academic Publishing «Lambert», 2014. – P. 1-90.

ЕЭК ООН, РЭЦЦА. Национальный доклад стандарты и нормы качества вод в Республике Узбекистан. – Ташкент; Алматы, 2011. – 80 с.

Николаенко В.А. Классификация вод водохранилищ Средней Азии по химическому составу и их оценка для

ирригации // Водные ресурсы. – 1988. – № 2. – С. 115-121.

Муртазаев У.И. Водохранилища Таджикистана и их влияние на прилегающие ландшафты. – Душанбе: Ирфон,

– 304 с.