ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТОПОНИМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕСІН БІРІЗДІЛІККЕ КЕЛТІРУДІҢ ГЕОГРАФИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Article Sidebar
Main Article Content
Аңдатпа
Географиялық нысандарға атау беру көне замандардан бастау алады. Адамзат қоғамы пайда болғаннан бері адам қоршаған ортаның нысандарын бір-бірінен ажырату және бағдарлау нәтижесінде оларды жадына сақтап, әрқайсысына жеке-жеке атау беруге мәжбүр болды. Адамның табиғат ресурстарын игеріп, қажеттілікке пайдалануы алғашқы геоэкологиялық көзқарастың қалыптасуын аңғартады. Сондықтан жер-суға, елді мекенге атау беру – өзгерту ұлттық және тілдік ерекшеліктері бар үздіксіз жүріп жататын қоғамдық үдерістер. Үлкен ғылыми және практикалық маңызы бар топонимдерден табиғаттың әр түрлігі, табиғат ресурстар қоры, орографиялық және гидрографиялық атаулар мен терминдерді, ландшафттық ерекшеліктері мен өзгерістерін, климат жағдайлары, сондай-ақ табиғи және дәстүрлі шаруашылықты негіздейтін атаулар мен басқа нысандардың сыртқы ерекшеліктері, қасиеттері мен белгілерін анық байқауға болады. Мақалада ҚР аумағында кездесетін топонимдер жүйесін әртүрлі масштабтағы топокарталар мен географиялық мемлекеттік каталогтар негізінде жүйелеп, пайдалану мүмкіндіктерінің кеңістігін қалыптастыру және оларды бірізділікке келтірудің географиялық мәселелері жөнінде сөз болады.
Article Details
##submission.citations##
Zhanuzakova T. Kazakstan geografialyk sozdigi [Geographical Dictionary of Kazakhstan]. - Almaty, 1990. – 295 p.
Zhanuzak T. Tarihi zher-su attarynyn tuptorkini [Historical background of names of places]. Sozdik-slovar. - Almaty, 2010. - 356 p.
Wendt J.A. Poland: from changes of German names up to bilingual geographical names, Achieving Peace and Justice Through Geographical Naming. Issue The Society for East Sea. - Seoul, 2017. – P. 183–195.
Smagulova Ju, Madiyeva D. Normalizing a new language hierarchy: Event names in post-Soviet urban space. // Russian Journal of Linguistics. 2021 –25 – (4). P. 1004–1023. https://doi.org/10.22363/2687-0088-2021-25-4-1004-1023.
Cheshire J. Naming Rivers and Places, James Cheshire’s Blog, https://jcheshire.com/featured-maps/2011/ (accessed 14 July 2023).
Kaimuldinova, K.D. Toponymy of Arid Regions of Kazakhstan. - Almaty: Te-Color Publishing House, 2010. – 103 p.
Konkashpaev G.K. Dictionary of Kazakh geographical terms. - Alma-Ata: AN KazSSR, 1963. – 185 p.
State catalog of Geographical Names of the Republic of Kazakhstan. RSE. - Almaty: "National cartographic fund", 2005. V.5. – 390 p.
Campbell J.C. Stream Generic Terms as Indicators of Historical Settlement Patterns, Names, 39(4), 1991. 333–365 p. doi: 10.1179/nam.1991.39.4.333
Grube N. Toponyms, emblem glyphs, and the political geography of southern Campeche, Anthropological Notebooks, 11(1), 2005. P. 89–102.
Saparov K. T. Pavlodar region administrative-territorial units physical and Geographical Names index directory. – Pavlodar: Pronto.kz, 2014. – 352 p.
Light D. Tourism and toponymy: Commodifying and Consuming Place Names, in Tourism Geographies, 16(1), 2014. – P. 141-156.
Nurpeisova A, Saparov K, Yeginbayeva A. Geographical features of the study of the toponymic system of Kostanai region. //Vestnik KazNRTU, 5(141), 2020. – P. 56-62.
Toponymy of Kazakhstan. An encyclopedic reference book. Almaty: Aruna, 2010. 816 p.
Abdullina A. G., Saparov K. T., Sergeyeva A. M., Yeginbayeva A. Y., Atasoy E. The importance of toponymy of Mugalzhary Mountain plots and adjacent territories to the development of geoturism. Geo Journal of Tourism and Geosites, 25(2), 2019. P. 664-674.
Madieva G. B. Theory and practice of onomastics. - Almaty: Gylym, 2003. – 172 p.
Saparov K., Chlachula J., Yeginbayeva A.Ye. Toponymy of the ancient Sary-Arka (North-Eastern Kazakhstan). Quaestiones Geographicae, 37(3), 2018. P. 35-52.
Directory of land and water names. - Almaty: Arys, 2009. - 568 p.
Kazakh linguistics in the period of independent Kazakhstan. – Almaty: Kazakh encyclopedia, 2011. – P. 274-279.