БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ӨҢІРІНІҢ ЗАМАНАУИ ЛАНДШАФТТЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫН БАҒАЛАУ

Main Article Content

Айгуль Токбергенова
Татьяна Басова
Ирина Скоринцева
Айжан Рыскельдиева

Аңдатпа

Мақалада 1:1 500 000 масштабта орындалған заманауи ландшафттардың әзірленген картасына негізделген Батыс Қазақстан аймағының заманауи ландшафттық құрылымын бағалау ұсынылған. Жүргізілген бағалау негізінде бүкіл аймақтың ландшафттық құрылымында ең үлкен аумақтарды көтеріңкі қабатты жазықтарының (аймақ аумағының 17,8 %) және құрылымдық үстірттердің (14,6 %) ландшафт түрлері алып жатқаны анықталды. Ландшафт құрылымын сапалық және сандық талдау және ландшафттарды трансформациялаудың динамикалық тенденцияларын бағалау зерттеу аймағының дала және құрғақ дала аймақтарында антропогендік түрлендірілген табиғи-аумақтық кешендер (ТАК) ландшафттардың барлық дерлік түрлерінде орын алатынын және осы аймақтардың ТАК аумағының 51,2 және 42,6 %-ын алып жатқанын анықтауға мүмкіндік берді. Шөлейтті және шөлді табиғи аймақтардың табиғи кешендерінің шегінде олардың аумағының 29,9 және 23,2 %-ы антропогендік түрлендірілгендерге жатады. Заманауи ландшафттық құрылымды өңірлік бағалау негізінде антропогендік жүктемелердің экологиялық нормалары және табиғи-шаруашылық жүйелердің тұрақты жұмыс істеуіне бағытталған табиғатты ұтымды пайдалану жүйесін ұйымдастыруға тәсілдер әзірленетін болады.

Article Details

Бөлім
Земельные ресурсы, ландшафтоведение и рациональное природопользование
##submission.authorBiographies##

##submission.authorWithAffiliation##

Г. ғ. к., география, жерге орналастыру және кадастр кафедрасының меңгерушісі (әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан; aigul.tokbergenova@kaznu.kz)

##submission.authorWithAffiliation##

Б. ғ. к., бас ғылыми қызметкер («География және су қауіпсіздігі институты» АҚ, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан; tbassova@mail.ru)

##submission.authorWithAffiliation##

Г.ғ.д., ландшафттану және табиғатты пайдалану мәселелері зертханасының басшысы

(«География және су қауіпсіздігі институты» АҚ, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан; skorintseva@mail.ru)

##submission.authorWithAffiliation##

География, жерге орналастыру және кадастр кафедрасының аға оқытушысы (әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан; aiganris_81@mail.ru)

##submission.citations##

Преображенский В. С., Александрова Т. Д., Куприянова Т. П. Основы ландшафтного анализа. – М.: Наука, 1988. – 192 с.

Николаев В. А. Проблемы регионального ландшафтоведения. – М.: МГУ, 1979. – 160 с.

Мамай И. И. Динамика и функционирование ландшафтов. – М., 2005. – 137 с.

Сочава В. Б. Введение в учение о геосистемах. – Новосибирск, 1978. – 319 с.

Гельдыева Г. В., Веселова Л. К. Ландшафты Казахстана. – Алма-Ата: Гылым, 1992. – 176 с.

Гвоздецкий Н. А. Опыт классификации ландшафтов СССР // Материалы к V Всесоюзному совещанию по вопросам ландшафтоведения. – М., 1961. – С. 23–24.

Исаченко А. Г. Основы ландшафтоведения и физико-географического районирования. – М.: Высшая школа, 1965. – 324 с.

Солнцев Н. А. Ближайшие задачи ландшафтоведения // Ландшафтный сборник. – М.: МГУ, 1970. – С. 4–9.

Атлас Казахской ССР. – М.: ГУГК, 1982. – Т. 1. – С. 34–56.

Национальный Атлас Республики Казахстан. Т. 1. Ландшафты. Физико-географическое районирование. – Алматы, 2010. – С. 119–149.