ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫНДАҒЫ АРТЕЗИАН ЖЕРАСТЫ СУЛАРЫНЫҢ ГИДРОГЕОХИМИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІНІҢ ЖАҒДАЙЛАРЫ МЕН САПАСЫН БАҒАЛАУ
Article Sidebar
Main Article Content
Аңдатпа
Жамбыл облысының Талас, Сарысу және Мойынқұм аудандарындағы жерасты суларының жағдайларын мен сапасын бағалайтын зерттеу нәтижелері ұсынылған. 2023 жылы Жамбыл облысының Талас, Сарысу және Мойынқұм аудандарындағы жүргізілген далалық жұмыстары бойынша № 1, 8, 27, 61, 66 ұңғымалардағы жерасты суларының химиялық көрсеткіштерінің асып кеткенін көрсетті. Ғылыми жұмыс далалық зерттеулермен және өздігінен ағатын ұңғымалардан алынған су үлгілерін шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыз ету және жерді суару үшін пайдалану мүмкіндіктерін бағалау үшін химиялық-аналитикалық зерттеулермен қатар жүрді. Тиімділікті арттыру үшін жұмысты геоақпараттық қамтамасыз ету арқылы жүргізілді. Жинақталған материалдарды талдау және синтездеу өздігінен ағатын ұңғымаларды пайдалану мен қорғаудың болжамды сценарийлерін әзірлеу үшін географиялық ақпараттық жүйені қолдану арқылы жүзеге асырылды. Зерттеу нәтижелері бойынша талдау жасалды және қысымды жерасты суларының фонтандық пайдалану потенциалы бағаланды, ауылдық елді мекендерді тұрақты дамыту үшін жерасты су ресурстарын пайдалану бойынша ұсыныстар берілді, ГАЖ технологияларын пайдалана отырып, жерасты суларын тиімді басқару және қорғау үшін алғаш рет аумақтың өздігінен ағатын ұңғымалары мен шектелген артезиан сулы горизонттарының геоақпараттық базасы қалыптастырылды.
Article Details
##submission.citations##
Carlo Ingrao, Rossana Strippoli, Giovanni Lagioia, Donald Huisingh. Water scarcity in agriculture: An overview of causes, impacts and approaches for reducing the risks // Heliyon, 2023, 9(8), e18507. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e18507
Kerstin Unfried, Krisztina Kis-Katos, Tilman Poser. Water scarcity and social conflict. Journal of Environ // Economics and Management, 2022, 113, 102633. https://doi.org/10.1016/j.jeem.2022.102633
Yihua Dai, Zhifeng Liu. Spatiotemporal heterogeneity of urban and rural water scarcity and its influencing factors across the world // Ecological Indicators, 2023, 153, 110386. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2023.110386
Erica DeNicola MS, Omar S.Aburizaiza, Azhar Siddique, Haider Khwaja, David O.Carpenter MD. Climate Change and Water Scarcity: The Case of Saudi Arabia. Annals of Glob. // Heal., 2015, 81(3), pp. 342-353. https://doi.org/10.1016/j.aogh.2015.08.005
WWAP (United National World Water Assessment Programme). The United National World Water Development Report 2015: Water for a Sustainable World, Paris, UNESCO, 2015 WWDR-2015.pdf (unescap.org)
WWAP (United National World Water Assessment Programme) / UN-Water. The United National World Water Development Report 2018: Nature-Based Solutions for Water, Paris, UNESCO, 2018
UNESCO. Groundwater Making the invisible visible. The United Nations World Water Development Report, Paris, France, 2022, 248 p. WWDR_2022_EN_report_web_0.pdf (unesco.at)
Порядин В. И., Абсаметов М. К., Аденова Д. К. Управление ресурсами подземных вод для решения задач водоснабжения экономики Казахстана на долгосрочный период// Известия Национальной академии наук Республики Казахстан: – 2017. – №5(425). – С. 93. – 102 http://www.geolog-technical.kz/images/pdf/g20175/93102.pdf
Absametov M. K., Adenova D. K., Nusupova A. B. Assessment of the impact of anthropogenic factors water resources of Kazakhstan. NEWS of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. Series of geology and technical sciences, 2019, 1(433), pp. 248-254 http://www.geolog-technical.kz/images/pdf/g20191/248-254.pdf
Абсаметов М. К., Мухамеджанов М. А., Сыдыков Ж. С., Муртазин Е. Ж. Подземные воды Казахстана – стратегический ресурс водной безопасности страны. – Алматы: Гылым, 2017. – 220 с.
Murtazin Ye. Zh., Adenova D. K., Tazhiyev S. R. Assessment of the potential of self-discharging hydrogeological wells for sustainable development of rural areas of Zhambyl region. News of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. Series of geology and technical sciences, 2022, 5(455), р. 142-155 https://doi.org/10.32014/2518-170X.223
Siyal A. W., Gerbens-Leenes P. W., Vaca-Jimenez S. D. Freshwater competition among agricultural, industrial, and municipal sectors in a water-scarce country. Lessons of Pakistan’s fifty-year development of freshwater consumption for other water-scarce countries. Water Resources and Industry, 2023, 29, 100206 https://doi.org/10.1016/j.wri.2023.100206
Patricia Fortes, Sofia G. Simoes, Teresa Armada Bras, Filipa Amorim. Competing water uses between agriculture and energy: Quantifying future climate change impacts for the Portuguese power sector. Journal of Cleaner Production, 2022, 371, 133629 https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.133629
Yang Rui, Xu Hang. Water diversion and agricultural production: Evidence from China. Journal of Integrative Agriculture, 2023, 22(4), p. 1244-1257 https://doi.org/10.1016/j.jia.2023.03.006
Сыдыков Ж. С., Жакелов А. К., Джабасов М. Х. Подземные воды Казахстана. Ресурсы, использование и проблемы охраны. – Алматы: Гылым, 1999. – 284 с.
Adenova D., Tazhiyev S., Sagin J., Absametov M., Murtazin Y., Trushel L., Miroshnichenko O., and Zaryab A. Groundwater Quality and Potential Health Risk in Zhambyl Region, Kazakhstan. Water, 2023, 15, 482. https://doi.org/10.3390/w15030482
Robert A. Myers, Eric Gyimah, Kelvin Gbemadu, Bertha Osei, Osei Akoto. Appraising groundwater quality and the associated health risks of heavy metal contamination at Suame magazine. Scientific African, 2023, 21, e01794 https://doi.org/10.1016/j.sciaf.2023.e01794
Джакелов А. К. Формирование подземных вод Чу-Сарысуйского артезианского бассейна, их ресурсы и перспективы использования. – Алматы: Гылым, 1993. – 238 с.
Гидрогеология СССР. Т. XXXVI. Южный Казахстан.- Москва: Недра, 1970. – 473 с. https://g.eruditor.one/file/868887/?ysclid=lkwhev67jq627554410
Государственный стандарт Республики Казахстан. Вода питьевая. Общие требования к организации и методам контроля качества. СТ РК ГОСТ Р 51232 – 2003. Комитет по стандартизации, метрологии и сертификации МИТ РК. – Астана. https://waterservice.kz/downloads/rd/gst7.pdf?ysclid=ld3fpwacho899490449