КЛИМАТТЫҢ ӨЗГЕРУ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ЕСІК КӨЛІНІҢ АУМАҒЫНЫҢ ӨЗГЕРУ ДИНАМИКАСЫ
Article Sidebar
Main Article Content
Аңдатпа
Бұл мақалада 2016-2024 жылдар аралығындағы кезеңде Қазақстанда орналасқан Есік көліндегі су деңгейінің өзгеру мониторингі қарастырылады. Зерттеудің өзектілігі климаттың өзгеруінің аймақтың су ресурстарына әсеріне байланысты, бұл экожүйе мен халық үшін үлкен проблема болып табылады. Жұмыстың мақсаты-су деңгейінің динамикасын талдау және оның ауытқуына әсер ететін факторларды анықтау. Зерттеуде су деңгейін жүйелі түрде өлшеуді қоса алғанда, гидрологиялық бақылау әдістері, сондай-ақ температура мен жауын-шашынға қатысты метеорологиялық деректер пайдаланылды. Статистикалық талдауды қолдану су деңгейінің өзгеруі мен климаттық факторлар арасындағы корреляцияны анықтады. Жұмыстың практикалық маңызы жаһандық климаттың өзгеруі жағдайында Есік көлінің экожүйесін қорғау жөніндегі шараларды әзірлеу қажеттілігінде жатыр. Зерттеу нәтижелері Су ресурстарын басқару стратегияларын қалыптастыру кезінде маусымдық гидрологиялық процестердің су ресурстарына әсерін сандық бағалау үшін пайдалы болуы мүмкін, өйткені көлден су Есік СЭС-мен қамтамасыз етіледі.
Article Details
##submission.citations##
Таранчи и дунгане (Очерки из поездки по Семиречью) // Исторический вестник. – 1911. – № 8. Режим доступа: https://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/M.Asien/XX/1900-1920/Gins/text1.htm
Дуйсенов Е. Д. Селевые потоки в Заилийском Алатау. – Алма-Ата, 1971. – 192 с.
Капица В. П., Усманова З. С., Северский И. В., Благовещенский В. П., Касаткин Н. Е., Шахгеданова М. В. Ледниковые озера Иле (Заилийского) Алатау: состояние, современные изменения, вероятные риски // Геориск. – Москва, 2018. - Том XII, №3 – С. 68–78.
Медеу А. Р., Благовещенский В. П., Касаткин Н. Е., Капица В. П., Касенов М. К., Раймбекова Ж. Т. Гляциальные сели в Заилийском Алатау за последние 120 лет // Лёд и снег. – Москва, 2020. – №60(2) – С. 213-224.
Meadows M., Jones S., Reinke K. Vertical accuracy assessment of freely available global DEMs (FABDEM, Copernicus DEM, NASADEM, AW3D30 and SRTM) in flood-prone environments // Int J Digit Earth. – 2024. – Vol. 17, № 1.
Google Earth Engine. Harmonized Sentinel-2 MSI: MultiSpectral Instrument, Level-2A – Режим доступа: https://developers.google.com/earth-engine/datasets/catalog/COPERNICUS_S2_SR_HARMONIZED. 2017.
Özelkan E. Water body detection analysis using NDWI indices derived from landsat-8 OLI //Pol J. Environ Stud. – 2020. – Vol. 29, № 2. – P. 1759–1769.
Mutanga, O., Kumar, L. (2019). Google Earth Engine Applications // Remote Sensing, 11(5), 591.
Справочно-информационный портал «Погода и климат». – Летопись погоды в Есике, 2024. – Режим доступа: http://www.pogodaiklimat.ru/history/36885.htm.
РГП «Казгидромет». – Метеорологическая база данных, 2025. – Режим доступа: https://meteo.kazhydromet.kz/database_meteo/.
Северский И. В., Муканова Б. А., Капица В. П., Татькова М. Е., Кокарев А. Л., Шестерова И. Н. Изменение оледенения северного склона Иле Алатау за семидесятилетний период // Вестник КазНУ. Серия географическая. 2024. – Вып. 73, № 2. – С. 59–71.