ОҢТҮСТІК ЖӘНЕ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН АЙМАҒЫНДА ЖЕРДІ СУАРУ ҮШІН ЗЕРТТЕЛГЕН ЖЕРАСТЫ СУ КЕНДЕРІНІҢ СУАРМАЛЫ ШАРУАШЫЛЫҒЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІН БАҒАЛАУ

Main Article Content

Владимир Смоляр
Динара Аденова
Валентина Рахимова
Данияр Сапаргалиев

Аңдатпа

Суармалы жерлерді сумен қамтамасыз ету көздеріне талдау жасалып, барланған жер асты суларының кен орындарын суару үшін пайдалану мүмкіндіктері қарастырылған. Суармалы егіншілік жауын-шашын мөлшеріне қарамастан астық және көкөніс дақылдарын өндіруді арттыруға мүмкіндік беретін ауыл шаруашылығы өндірісінің тиімді әдістерінің бірі болып табылады. Қазақстандағы ауылшаруашылық суды тұтынудың негізгі проблемаларының бірі судың айтарлықтай жоғалуы болып табылады. Қазақстан аймақтарын көршілес елдерден жер үсті суларының келуіне тәуелділік дәрежесі бойынша үш топқа бөлуге болады: бірінші топ – тәуелділік дәрежесі жоғары, екінші топ – орташа тәуелділік, үшінші топ – көршілес елдерден келетін су ағынына тәуелді емес аймақтар. Суару үшін барланған жер асты суларының әрбір кен орны үшін гидромодульдің орташа жас шамасының негізінде жобалық суару алаңдары анықталды. Жер асты суларын пайдалана отырып, жерді суарудың ең үлкен аумақтары Оңтүстік Қазақстанда орналасқан.

Article Details

Бөлім
Земельные ресурсы, ландшафтоведение и рациональное природопользование
##submission.authorBiographies##

##submission.authorWithAffiliation##

Геология-минералогия ғылымдарының докторы, Бас ғылыми қызметкер («У. М. Ахмедсафин атындағы гидрогеология және геоэкология институты» ЖШС, Алматы, Қазақстан; v_smolyar@mail.ru)

##submission.authorWithAffiliation##

PhD, Aға ғылыми қызметкер («У. М. Ахмедсафин атындағы гидрогеология және геоэкология институты» ЖШС, Алматы, Қазақстан; adenovadinara@gmail.com)

##submission.authorWithAffiliation##

PhD, жетекші ғылыми қызметкер («У. М. Ахмедсафин атындағы гидрогеология және геоэкология институты» ЖШС, Алматы, Қазақстан; salybekova_v@mail.ru)

##submission.authorWithAffiliation##

Докторант, ғылыми қызметкер («У. М. Ахмедсафин атындағы гидрогеология және геоэкология институты» ЖШС, Алматы, Қазақстан; rgzgroup1@gmail.com)

##submission.citations##

Resource potential of groundwater in Kazakhstan as a source of sustainable drinking water supply / Edited by Absametov M. K. Almaty: Print express, 2023. 304 p. (in Russ.).

Smolyar V. A., Burov B. V., Mustafaev S. T. Groundwater in Kazakhstan: availability and use // Water resources of Kazakhstan: assessment, forecast, management. Almaty, 2012. Vol. ХIХ. 402 p. (in Russ.).

Ibatullin S. R., Balgabaev N. N. et al. Irrigated farming in Kazakhstan: status and pro-spects. // Water resources of Kazakhstan: assessment, forecast, management. Almaty, 2012. Vol. X 366 p. (in Russ.).

Averyanov S. F. Management of water regime of reclaimed agricultural lands // Under the general editorship of Y. N. Nikolsky. M.: Publishing house of Russian State Agrarian Universi-ty – Moscow Timiryazev Agricultural Academy, 2015. 542 p. (in Russ.).

Mukhamedzhanov M. A., Makyzhanova A. T., Kulagin V. V. Justification and determi-nation of perspective objects on groundwater use for land irrigation, fodder production and water-ing of pastures in Kazakhstan // Proceedings of NAS RK. Geology and Technical Sciences Series. 2017. No. 3(423). P. 72-83 (in Russ.).

General scheme of integrated use and protection of water resources. Approved by Reso-lution of the Government of the Republic of Kazakhstan No. 200 dated 08.04.2016. (in Russ.).

Absametov M. K., Mukhamedzhanov M. A., Sydykov Zh. S., Murtazin E. Zh. Groundwater of Kazakhstan - a strategic resource of water security of the country. Almaty, 2017. 220 p. (in Russ.).

State and perspectives of groundwater use for irrigation / Editor-in-Chief, Prof. Zektser I.S. M.: Science, 1988. 206 p. (in Russ.).

Underground waters of Kazakhstan - reserve of irrigated agriculture. Almaty: Science, 1988. 128 p. (in Russ.).

Reference book “Groundwater Deposits of Kazakhstan.” Volume I. Part 1. Western and Southern Kazakhstan. Almaty, 2019. 426 p. (in Russ.).

Reference book “Groundwater Deposits of Kazakhstan.” Volume II (Part II). Eastern Kazakhstan Almaty, 2019. 154 p. (in Russ.).

Kontsebovsky S. Ya., Minkin E. L. Groundwater resources in water balances of irri-gated areas. M.: Science, 1986. 197 p. (in Russ.).