ҚАРАҒАНДЫ ОБЛЫСЫ ТОПЫРАҚ ҚАБЫЛДАУЫ ЖӘНЕ СУ РЕСУРСЫНЫҢ ЛАСТАНУ ДЕҢГЕЙІН ТАЛДАУ
Article Sidebar
Main Article Content
Аңдатпа
Қарағанды облысының аумағы Қазақстанның орталық бөлігінде орналасқан, мұнда кенді және минералды шикізатты қарқынды өндіру және өңдеу жүзеге асырылады, бұл топырақтың әртүрлі ластаушы заттармен, әсіресе ауыр металдармен ластануының жоғары деңгейіне әкеледі. Табиғи миграциялық процестер нәтижесінде топырақ құрамында болатын әртүрлі токсиканттар, әдетте, жер үсті және жер асты суларына түседі. Сондықтан бұл жұмыстың мақсаты Қарағанды облысының моноқалаларындағы топырақ жамылғысы мен жер үсті суларының ауыр металдармен ластану деңгейін талдау болды. Топырақ сынамаларын іріктеу ГОСТ 17.4.4.02-84 бойынша жүргізілді, ал Теміртау, Балқаш және Шахтинск сияқты қалалардағы белгілі бір сынама алу орындарында 15-тен астам топырақ үлгілері зерттелді. 2020 жылдан 2024 жылға дейінгі кезеңде ластану деңгейінің таралу ерекшеліктерін зерттеу нәтижелері қарастырылды. Жүргізілген талдаудың бағасы топырақтағы фон, мг/кг химиялық заттардың құрамын ескере отырып, ШЖҚ-да айтарлықтай асып кетуді көрсетті, мыс, мырыш, қорғасын, кадмий және хром сияқты көрсеткіштер бойынша, әсіресе Балқаш қаласында осы металдардың жоғары концентрациясы анықталды. Қарағанды облысының моноқалаларындағы жер үсті суларында болатын ингредиенттердің жалпы мөлшері ШРК-дан асады, олардың көпшілігі бірінші және екінші қауіптілік кластарына жатады. Негізгі ластаушы заттар сынап, мыс, мырыш, фенолдар және мұнай өнімдері болды. Жер үсті суларының санитарлық-химиялық сипаттамасы берілген: Нұра, Қара, Кеңгір, Соқыр, Шерубайнура өзендері.
Article Details
##submission.citations##
Национальный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан за 2020 год // Министерство экологии, геоэкологии и природных ресурсов РК [Электронный ресурс]. – 2020. – URL:
Обухов Ю. Д., Цешковская Е. А., Оралова А. Т., Алейников В. А., Цой Н. К. Оценка почв горнопромышленных районов на содержание тяжелых металлов (на примере Акмолинской и северной части Карагандинской области) // Труды университета. – 2023. – №2 (91). – С.104 –108.
Программа работ по разработке целевых показателей качества окружающей среды Карагандинской области ГУ «Управление природных ресурсов и регулирования природопользования Карагандинской области» ТОО «ЭКОЭКСПЕРТ»
Бөрiбай Э. С., Молдағазыева Ж. Ы., Усубалиева С. Дж., Тыныбеков Б. М., Сүлейменова М. Ш. Оценка экологической обстановки промышленных территорий Карагандинской и Акмолинской областей // Почвоведение и агрохимия. – 2020. – № 1. – С. 70–80.
Сембаев Ж. Х., Хантурина Г. Р., Бактыбаева З. Б., Сулейманов Р. А., Валеев Т. К., Рахматуллин Н. Р. Загрязнение почвенного покрова горнорудных территорий Республик Казахстан и Башкортостан тяжелыми металлами // Медицина труда и экология человека. - 2019. - №1. – С.17–22.
Тукенова З. А., Алимжанова М. Б., Акылбекова Т. Н., Ашимулы К., Куандыкова А. Д. Экологическая оценка влияния тяжелых металлов на биологические свойства светло-каштановых почв юго-востока Казахстана // Почвоведение и агрохимия. – 2022. – № 1. – С. 52–61.
Статистический сборник «Здоровье населения Республики Казахстан и деятельность организаций здравоохранения в 2023 году»: Министерство здравоохранения Республики Казахстан. – Астана, 2023 https://www.gov.kz/memleket/entities/dsm/documents/details/583047?lang=ru
Нурмадиева Г. Т., Жетписбаев Б. А. Влияние экосистемы на здоровье человека в промышленно развитых регионах Казахстана // Наука и здравоохранение. – 2018. –Т. 20,
№ 4. – С.107–132.
Информационный бюллетень о состоянии окружающей среды Республики Казахстан за 2020-2024 г. [Электронный ресурс]: Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан. РГП «Казгидромет» – Режим доступа URL: https://www.kazhydromet.kz/ru/ecology/ezhemesyachnyy-informacionnyy-byulleten-o-sostoyanii-okruzhayuschey-sredy
Об утверждении критериев оценки экологической обстановки территорий (приказ и.о. министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 13 августа 2021 года, № 327. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 августа 2021 года № 23994).
Jessica Briffa, Emmanuel Sinagra, Renald Blundell. Heavy metal pollution in the environment and their toxicological effects on humans // Heliyon. – 2020. – №6. – URL: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405844020315346
Об утверждении единой системы классификации качества воды в водных объектах от 20.03.2024. – Режим доступа URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1600014513#z7